ADVERTISEMENT

Donošenje ovog zakona najavljeno je nakon nametnute odluke Christiana Schmidta, kojeg u RS ne priznaju kao visokog predstavnika, da ukine budžetsko finansiranje SNSD-u i Ujedinjenoj Srpskoj, dvije stranke iz vladajuće koalicije u RS.

Predsjednici stranaka, Milorad Dodik i Nenad Stevandić, nakon Schmidtove odluke najavili su da će biti ukinut zakon kojim se reguliše finansiranje političkih stranaka u RS.

"Ova koalicija će ukinuti Zakon o finansiranju političkih partija na prostoru RS. To će važiti, kako za nas, tako i za sve druge političke partije", najavio je predsjednik RS Milorad Dodik na pres konferenciji 29. aprila.

Šta predviđa novi zakon?

Predloženi zakon reguliše da se političke organizacije finansiraju iz članarina, dobrovoljnih priloga pravnih i fizičkih lica, izdavačke djelatnosti, prodaje propagandnog materijala i organizovanja svojih manifestacija, prihoda od imovine u vlasništvu političke organizacije i dobiti privrednog društva koje je u vlasništvu političke organizacije.

Ovim zakonskim rješenjem, navodi se u dostupnom materijalu, zadržano je, kao i u važećem zakonu, finansiranje rada poslaničkih, delegatskih, odnosno odborničkih klubova i grupa u cilju obezbjeđivanja nesmetanog funkcionisanja zakonodavnog i predstavničkog organa vlasti, "a imajući u vidu da su sredstva koja se izdvajaju za pokriće troškova njihovog rada značajno manja u odnosu na izdvajanja finansijskih sredstava za rad političkih organizacija."

Za razliku od važećeg zakona, prijedlogom ovog zakona, ne propisuje se (budžetsko) finansiranje rada političkih organizacija i koalicija, listi nezavisnih kandidata i nezavisnih kandidata.

U obrazloženju zakona Schmidt se ne spominje, a kao razlog donošenja zakona istaknuto je nezadovoljstvo javnosti jer su stranke na teretu budžeta, kao i namjera da se ta sredstva usmjere u druge namjene.

"Razlog za ovakvo rješenje nalazi se, između ostalog, u činjenici da je stav većeg dijela javnosti u Republici Srpskoj da rad političkih organizacija ne treba da se finansira na teret građana Republike Srpske, s obzirom na značajna finansijska sredstva koja se na godišnjem nivou izdvajaju za njihov rad u budžetu Republike Srpske i u budžetima jedinica lokalne samouprave. Takođe, prema stavu javnosti, političke organizacije sredstva za rad treba da obezbijede iz drugih finansijskih izvora. Pored navedenog, predloženo zakonsko rješenje doprinijeće ostvarenju značajnih ušteda, kako u budžetu Republike Srpske, tako i u budžetima jedinica lokalne samouprave," navodi se u obrazloženju

Razlog za hitno donošenje zakona takođe je pronađen u potrebi da se novac usmjeri u infrastrukturu.

"Donošenje ovog zakona po hitnom postupku nužno je kako bi se sredstva iz budžeta, kako na republičkom, tako i na lokalnom nivou, mogla što prije usmjeriti u svrhe koje su od od opšteg interesa za sve građane (npr. za izgradnju ili rekonstrukciju škola i bolnica, sportskih terena i igrališta i sl.). "

Zakon utvrđuje i nadležnost Republičke izborne komisije RS za provođenje odredbi, te da RIK izriče novčane kazne u skladu sa ovim zakonom i Izbornim zakonom Republike Srpske, u slučaju da politička organizacija ne postupi prema odredbama ovog zakona.

Omogućene lakše donacije pojedinaca i preduzeća

Predloženim zakonom omogućeno je fizičkim licima da strankama doniraju 20.000, a pravnim licima do 100.000 KM na godišnjem nivou. Iznos koji član političke organizacije može da uplati na ime političke organizacije u toku jedne kalendarske godine je 30.000 KM.

Transparency international BiH juče je saopštio da se iza ovih stavki krije namjera da se omogući vladajućim partijama da budžetske prihode nadomjeste kroz donacije privilegovanih privatnih preduzeća.

"Njima se ovim rješenjem omogućava da stranci doniraju do 100.000 KM što se direktno kosi sa državnim zakonom koji reguliše ovu oblast," ističe se u saopštenju.

Navodi se i da za razliku od važećeg Zakona na nivou BiH, predloženi Zakon ne predviđa nikakve zabrane firmama koje posluju sa državom da doniraju partijama što, kako je navedeno, znači legalizaciju korupcije i svojevrsnog reketa.