U Srbiji i u Republici Srpskoj danas se obilježava Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave u znak sjećanja na 15. septembar 1918. godine, kada je srpska vojska probila Solunski front, što je dovelo do raspada saveza Centralnih sila i okončanja Prvog svjetskog rata, te kasnijeg ujedinjenja i stvaranja zajedničke države Južnih Slovena.
ADVERTISEMENT
Vlada Srbije je 11. septembra 2020. donijela odluku da se nadalje dan proboja Solunskog fronta, 15. septembar, obilježava kao Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave. Istovjetnu odluku donijela je i Vlada Republike Srpske.
Raspad frontova Centralnih sila doveo je do okončanja Prvog svjetskog rata, najrazornijeg koji je svijet do tada vidio, odnosno kapitulacije prvo Bugarske i Turske, potom Austro-Ugarske i Njemačke.
Nakon pobjede u Prvom svjetskom ratu, proboja Solunskog fronta, i okončanja rata formirana je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.
Srpska vojska je nakon oslobađanja teritorije Kraljevine Srbije Srba nastavila da oslobađa teritorije dotadašnje Austro-Ugarske, čime je ostvaren prethodno zvanično proklamovan cilj oslobođenja i ujedinjenja, i oblikovana je nova zajednička država – Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno od 1929. Kraljevina Jugoslavija.
Za početak proboja uzima se 15. septembar 1918, Bugarska je, pošto su se čitave njene armije predale, kapitulirala 29. septembra. Austro-Ugarska je kapitulirala, poslije Turske, 3. novembra. Potpisivanje primirja s Njemačkom, na Zapadnom frontu, 11. novembra, označilo je kraj Prvog svjetskog rata.
Proboj je ostvaren od 15. do 17. septembra 1918. godine. Prvobitna namjera savezničke komande, vojni cilj, bilo je ovladavanje dolinom Vardara. Žestoko napredovanje Srba sve je međutim promijenilo. Tako je umjesto prvobitnih, ograničenih ciljeva, uslijedio žestok prodor na sjever.
Pošto je Beograd oslobođen 1. novembra, slijedilo je dalje napredovanje srpske vojske, prije svega s ciljem oslobođenja Vojvodine, a onda i na zapad, u Slavoniju, Bosni i Hercegovinu, Dalmaciju i Sloveniju.
Nakon oslobođenja i prisajedinjenja oslobođenih krajeva Kraljevini Srbiji regent Aleksandar Karađorđević 1. decembra 1918. u palati Krsmanović na Terazijama u Beogradu, proglasio je stvaranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, čime je ostvareno ujedinjenje kojem su do tada težile generacije južnoslovenskih naroda.
Ove godine, Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave, odnosno godišnjica herojskog proboja Solunskog fronta, obilježava se i velikom vojnom paradom "Snaga jedinstva" 20. septembra u Beogradu.